Umowa ubezpieczenia jest umową prawną i jej treść jest uzgodniona i podpisana przez dwie strony tj. Ubezpieczonego i Ubezpieczyciela. Zawierając ubezpieczenie klient powinien zdawać obie sprawę, że to właśnie on, występuje jako strona umowy prawnej i ponosi odpowiedzialność za swoje decyzje. Oznacza to, że aby móc świadomie, kierując się rozsądkiem, wybrać najbardziej korzystny wariant zakresu ubezpieczenia i sposobu likwidacji szkody, Ubezpieczający powinien dokładnie zapoznać się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (OWU).
Na rynku Ubezpieczeniowym umowy ubezpieczenia są w przeważającej większości umowami o charakterze adhezyjnym, tzn. że przystępujemy do umowy, której kształt został już określony przez ubezpieczyciela wOWU jako gotowy wzorzec. Ponieważ każdy Ubezpieczyciel opracowuje własne OWU, więc w większości z nich występują znaczące różnice. Dlatego jeszcze raz zwracamy uwagę na znaczenie zapoznania się z treścią OWU dokonując ostatecznego wyboru Ubezpieczyciela.
Wybór odpowiedniego wariantu ubezpieczenia ma miejsce jeszcze przed zawarciem umowy poprzez zaznaczenie odpowiedniej rubryki we wniosku ubezpieczeniowym. Zasadniczo, do wyboru ubezpieczającego, jeśli chodzi o wielkość otrzymywanego odszkodowania, są pozostawione dwie opcje ubezpieczenia: na wartość rzeczywistą albo odtworzeniową (nową). Wybór opcji decyduje o wielkości otrzymanego odszkodowania. Polecamy zawsze ubezpieczenie wg. wartości odtworzeniowej – nowej. Wówczas Zakład Ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie, którego wielkość stanowi rzeczywisty, realny koszt związany z doprowadzeniem rzeczy uszkodzonej do stanu sprzed szkody, bez stosowania stopnia zużycia.Odszkodowanie przy ubezpieczeniu wg wartości rzeczywistej zawsze jest mniejsze – uwzględnia zużycie mienia.
Przy ubezpieczaniu mieszkań i domów (ubezpieczenia dobrowolne) sposób wyliczenia odszkodowania powinien być określony w treści OWU. Wynika to z przepisów prawa ubezpieczeniowego.
Ogólne Warunki Ubezpieczenia szczegółowo opisują obowiązki Ubezpieczonego jakie wynikają z Umowy Ubezpieczenia. Odmowa wypłaty odszkodowania lub jego pomniejszenie przez Ubezpieczyciela związana jest zazwyczaj z niedopełnieniem przez Ubezpieczonego obowiązków jakie nakłada na niego zawarta Umowa Ubezpieczenia.
Odmowa wypłaty odszkodowania może też wynikać z wyłączeń zamieszczonych w OWU. Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania za szkodę będącą następstwem:
- Umyślnego działania lub w przypadku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego oraz osób z którymi pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym.
- Zdarzenia za które odpowiedzialność regulowana jest w prawie górniczym i geologicznym.
- Działania energii jądrowej, wojny, trzęsienia ziemi, zamieszek, aktu
- Zdarzenia, którego skutki wynikają z naturalnego zużycia lub starzenia się ubezpieczonego mienia w związku z jego normalnym użytkowaniem lub eksploatacją, np. długotrwałe i systematyczne zawilgocenie.
- Zdarzenia, którego skutkiem jest obowiązek zapłaty kar sądowych lub administracyjnych oraz kar umownych.
- Zdarzenia powodującego szkodę której rozmiar nie przekracza określonego w umowie progu odpowiedzialności ubezpieczyciela (franszyza integralna).
Wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliwe,proponujemy zawczasu wyeliminować z umowy możliwość stosowaniafranszyz oraz udziałów własnych, korzystając z odpowiednich wariantów ochrony ubezpieczeniowej.
Brak odpowiedzialności Ubezpieczyciela za szkodę może też wynikać z wyłączeń dotyczących rodzaju mienia, np.Ubezpieczyciel może też odmówić wypłaty odszkodowania za szkodę w :
- Przedmiotach zabytkowych, dziełach sztuki, kolekcjach.
- Papierach wartościowych, kartach płatniczych, kredytowych, debetowych.
- Dokumentach, rękopisach, danych zawartych na nośnikach, informacji, programach komputerowych.
- Mieniu nie wymienionym we wniosku ubezpieczeniowym.
- Budynkach w trakcie budowy, w związku z budową, rozbudową lub przebudową.
- Mieniu ruchomym pozostawionym na balkonach, tarasach.
Katalog powyżej sygnalizowanych wyłączeń wskazuje najczęściej spotykane ograniczenie ochrony ubezpieczeniowej. Wyłączenia te nie mają charakteru ostatecznego i często, w zależności od konkretnej umowy lub jej wariantu, katalog ten jest odpowiednio modyfikowany. Innymi słowy większość w/w wyłączeń może być włączona w zakres ochrony ubezpieczeniowej.
Umowa ubezpieczenia zawierana jest na podstawie pisemnego wniosku, który bardzo często zawiera wiele pytań dotyczących przedmiotu ubezpieczenia, rodzaju działalności, potencjalnych ryzyk (zagrożeń) wiążących się z przedmiotem działalności. Wszystko to jest związane z oceną ryzyka i przekłada się na koszt zakupu ubezpieczenia czyli składkę ubezpieczeniową. Na wszystkie pytania trzeba odpowiedzieć rzetelnie, zgodnie ze swoją wiedzą. Wszelkie niezgodności, jakie zostaną później ujawnione, Zakład Ubezpieczeń może wykorzystać przeciwko Ubezpieczającemu i wskazać jako uzasadnienie odmowy wypłaty lub ograniczenia wysokości odszkodowania.
We wszystkich OWU Ubezpieczyciele dokładnie precyzują obowiązki Ubezpieczonego:
- Jest on zobowiązany do utrzymania i użytkowania mieszkania,domu zgodnie z przepisami Prawa budowlanego (Rozdział 6 – Utrzymanie obiektów budowlanych) oraz do przestrzegania przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.o ochronie przeciwpożarowej.
- Ubezpieczony jest zobowiązany, w stosunku do ubezpieczonego mienia, do przestrzegania zaleceń producenta w dotyczących jego montażu,warunków eksploatacji, konserwacji, utrzymania i obsługi.
- Ubezpieczony, zobowiązany jest do utrzymywania zabezpieczeń przeciwkradzieżowychi przeciwpożarowych w odpowiednim, dobrym stanietechnicznym.
- Ubezpieczony, zobowiązany jest do utrzymywania ubezpieczonego mienia w należytym stanie technicznym,niezwłocznego usuwania uszkodzeń, usterek i awarii mienia (w tym przeprowadzania jego bieżących napraw) oraz do bieżącej konserwacji.
- Ubezpieczony, zobowiązany jest w okresie zimowym do ogrzewaniamieszkania lub domu.
- W przypadku niezamieszkiwania lub nieużytkowania ubezpieczonej nieruchomości nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 90 dni, Ubezpieczony, w celu zachowania ciągłości ochrony ubezpieczeniowej, obowiązany jest do odcięcia dopływu wody bieżącej orazzapewnienia opieki i nadzoru nieruchomości przez osoby do tego upoważnione.
W przypadku ubezpieczenia mienia od kradzieży z włamaniem typowe zabezpieczenie nieruchomośći wymagane i opisane w OWU to:
- Wszystkie wejścia do domu, mieszkania (z wyłączeniem drzwi balkonowych i tarasowych) muszą być zabezpieczone pełnymi drzwiami zewnętrznymi wykonanymi z materiałów trwałych, odpornych na zniszczeniei uniemożliwiających ich otwarcie bez pozostawienia śladów użycia siły fizycznej lub narzędzi; drzwi muszą być zamontowane na stałei zamknięte na co najmniej 1 zamek wielozastawkowy lub 1 zamek wielopunktowy lub 1 zamek atestowany. Jeśli chodzi o zamki, to różni Ubezpieczyciele mogą mieć odmienne wymagania.
- W przypadku drzwi zewnętrznych dwuskrzydłowych jedno skrzydło musi być unieruchomione przy pomocy zasuw u góry i u dołu zamykanych od wewnątrz.
- Drzwi zewnętrzne domu i mieszkania zawierające w swej konstrukcji elementy szklane muszą być wyposażone w zamki, które uniemożliwiająich otwarcie bez użycia klucza przez wybicie szyby; w przypadku powierzchni przeszklonej, której wielkość umożliwi dostanie się sprawcydo środka w razie jej stłuczenia, powierzchnia ta musi być zabezpieczona szybą antywłamaniową zgodnie z klasą odporności na włamanieco najmniej P3, kratą lub roletą antywłamaniową, wymogi zabezpieczenia w takim przypadku spełnia również alarm lokalny lub monitoring.
- Wejścia do garażu, garażu wolnostojącego, budynku gospodarczego i pomieszczeń przynależnych muszą być zabezpieczone pełnymidrzwiami zewnętrznymi wykonanymi z materiałów trwałych, odpornych na zniszczenie i uniemożliwiających ich otwarcie bez pozostawienia śladów użycia siły fizycznej lub narzędzi; drzwi muszą być zamontowane na stałe i zamykane na co najmniej 1 zamek wielozastawkowy lub1 kłódkę wielozastawkową lub elektryczny system zamykania lub 1 zamek wielopunktowy lub 1 zamek atestowany. W tym przypadku także jeśli chodzi o zamki, to różni Ubezpieczyciele mogą mieć odmienne wymagania.
- Wszystkie okna w budynkach i mieszkaniu oraz drzwi balkonowe i tarasowe muszą być zamontowane na stałe i prawidłowo zamknięte.
- Klucze do zamków i kłódek oraz piloty do elektrycznego systemu zamykania muszą znajdować się w wyłącznym posiadaniu osób objętych ubezpieczeniem lub osób upoważnionych do ich posiadania lub przechowywania; w razie zagubienia kluczy lub pilotów Ubezpieczony zobowiązany jest do wymiany zamków, kłódek lub pilotów na własny koszt.
- Otwory w ścianie, suficie, podłodze i dachu muszą być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich otwarcie przez osoby trzecie bez pozostawienia śladów użycia siły fizycznej lub narzędzi.
- Zabudowane balkony, tarasy, loggie i ogrody zimowe muszą być zamknięte i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich otwarcie lubwejście do nich bez pozostawienia śladów użycia siły fizycznej lub narzędzi.
W przypadku, gdy łączna suma ubezpieczenia ruchomości domowych, przedmiotów do działalności i przedmiotów wartościowych od kradzieży z włamaniem jest równa lub przekracza np. 200 000 zł (mogą być różne sumy), dom lub mieszkanie, które znajduje się na parterze musi być dodatkowo wyposażone w alarm lokalny lub monitoring. Jeśli chodzi o ten wymóg, to różni Ubezpieczyciele mogą mieć odmienne wymagania.
Ogólne Warunki Ubezpieczeń precyzują też obowiązki Ubezpieczonego w razie powstania szkody. Mogą one się różnić u różnych Ubezpieczycieli. Typowe obowiązki to:
- W razie zajścia wypadku, Ubezpieczający obowiązany jest użyć wszystkich dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów.
- Jeżeli Ubezpieczający umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosował środków określonych w ust. 1, to Ubezpieczyciel jest wolny ododpowiedzialności za szkody powstałe z tego powodu.
- Ubezpieczyciel zobowiązany jest, w granicach sumy ubezpieczenia, zwrócić koszty wynikłe z zastosowania środków, o których mowa w ust. 1, jeżeli środki te były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne.
- Ubezpieczający ma obowiązek niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni roboczych od daty powstania wypadku lub uzyskania o nim wiadomości, powiadomić Ubezpieczyciela o wypadku.
- W razie naruszenia z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa obowiązku określonego w ust. 4, Ubezpieczyciel może odpowiednio zmniejszyćodszkodowanie, jeżeli naruszenie przyczyniło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło Ubezpieczycielowi ustalenie okolicznościi skutków wypadku.
- Ubezpieczający ma obowiązek niezwłoczne, nie później jednak niż w ciągu 3 dni roboczych od daty powstania wypadku lub uzyskania o nimwiadomości, powiadomić miejscową jednostkę policji i uzyskać pisemne potwierdzenie zgłoszenia, jeżeli szkoda powstała w wyniku przestępstwalub czynu niedozwolonego.
- Ubezpieczający ma obowiązek niezwłoczne, nie później jednak niż w ciągu 3 dni roboczych od daty powstania wypadku lub uzyskania o nimwiadomości, powiadomić administrację budynku o zalaniu mieszkania.
- Ubezpieczający ma obowiązek dostarczenia Ubezpieczycielowi dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku o wypłatę odszkodowania lubświadczenia: wykazu utraconego, uszkodzonego lub zniszczonego mienia objętego ubezpieczeniem zawierającego wartość mienia, rok nabyciawraz z udokumentowaniem faktu jego posiadania w razie utraty mienia;
- W razie braku dokumentów umożliwiających identyfikację lub potwierdzenie wartości ubezpieczonego mienia (z wyłączeniem przedmiotówwartościowych), przy ustaleniu wysokości odszkodowania Ubezpieczyciel będzie brał pod uwagę średnią cenę rynkową mienia o najbardziej zbliżonychparametrach, marce, typie, rodzaju, obowiązującą w danej miejscowości w dniu powstania szkody.
- Ubezpieczający ma obowiązek pozostawienia bez zmian miejsca powstania szkody do czasu przybycia przedstawiciela Ubezpieczyciela, chyba że:
- zmiana jest niezbędna w celu zabezpieczenia mienia po szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiaru;
- w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia szkody przedstawiciel Ubezpieczyciela nie przeprowadził oględzin miejscapowstania szkody;
- Ubezpieczyciel wyraził na to zgodę.
- Ubezpieczający ma obowiązek udostępnienia Ubezpieczycielowi miejsca ubezpieczenia i przedmiotu ubezpieczenia w celuprzeprowadzenia procesu likwidacji szkody.
- Ubezpieczający ma obowiązek współpracować z Ubezpieczycielem w celu wyjaśnienia okoliczności powstania szkody, ustalenia jej rozmiarów i wysokościodszkodowania.
- Ubezpieczający ma obowiązek udzielenia Ubezpieczycielowi pełnomocnictw niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji szkody.
- Każdy Ubezpieczyciel zastrzega sobie prawo do weryfikacji przedłożonych przez Ubezpieczającego dokumentów, rachunków, faktur, kosztorysów orazzasięgnięcia opinii specjalistów ze względu na zgodność zakresu prac i użytych materiałów, wysokości poniesionych kosztów, dotychczasowychwymiarów mienia.
- W razie zgłoszenia roszczenia o naprawienie szkody z tytułu odpowiedzialności cywilnej, Ubezpieczający ma obowiązek zaniechaniapodejmowania działań zmierzających do zaspokojenia roszczeń poszkodowanego, a także do ich uznania oraz zawarcia ugody, aż do czasuuzyskania pisemnej zgody swojego Ubezpieczyciela.
Jeżeli przeciwko Ubezpieczającemu zostało wszczęte postępowanie karne albo jeżeli osoba poszkodowana wystąpi z roszczeniem w ramachpostępowania cywilnego, Ubezpieczający zobowiązany jest niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 7 dni od daty uzyskania o tym fakciewiadomości, zawiadomić Ubezpieczyciela.
Ubezpieczający obowiązany jest dostarczyć swojemu Ubezpieczycielowi orzeczenie sądu, w takich sprawach, w terminie umożliwiającym mu zajęcie stanowiska odnośnie downiesienia przez Ubezpieczającego środka odwoławczego.
Reasumując – unikniemy odmowy wypłaty odszkodowania jeśli:
1.Zapoznamy się dokładnie ze wszystkimi obowiązkami Ubezpieczającego wymienionymi w OWU.
- Wypełnimy starannie i zgodnie z prawdą wniosek ubezpieczeniowy i odpowiemy pisemnie na wszystkie dodatkowe pytania wystosowane przez Ubezpieczyciela.
3.W przypadku wystąpienia szkody wypełnimy obowiązki, wyszczególnione w OWU obowiązujące w naszej umowie ubezpieczenia, związane z tą sprawą.