Stolarka przeciwpożarowa jest niezbędna tam, gdzie trzeba ochronić ludzi przed skutkami ognia. Jednak okien o odporności ogniowej nie należy mylić z dymowymi, których podstawowym zadaniem jest umożliwienie wentylacji zadymionego budynku. Jeśli chodzi o ogólną konstrukcję, okna przeciwpożarowe – czyli te o podwyższonej odporności na temperaturę i ogień – są takie same jak zwykłe pionowe. Oczywiście istnieją różnice, i to ważne. Ramy są najczęściej wykonane z profili aluminiowych, z zewnątrz pokrytych poliestrowymi lakierami proszkowymi lub anodowane. Kolorystyka nie odbiega od tej dostępnej w systemach o mniejszych wymaganiach. Tego rodzaju stolarkę można przygotować również na bazie profili stalowych.
Większość systemów aluminiowych umożliwia wykonanie drzwi oraz ścianek przeciwpożarowych. Można jednak też znaleźć takie, które pozwolą na zbudowanie okien. Jeśli chodzi o ochronę przed ogniem, szczególnie interesujące są te w klasie EI 30 i wyższej. Zależnie od
konstrukcji i wykonania, metalowe kształtowniki mogą spełniać wymagania nawet klasy EI 120. Warto zauważyć, że profile mogą być zarówno ciepłe, jak i zimne, choć te spotyka się rzadko. Pierwsze są trzykomorowe. Oprócz właściwości przeciwpożarowych, spełniają także wymagania co do izolacyjności termicznej czy podwyższonej odporności na włamanie. Oczywiście są też, zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm, szczelne na przenikanie wody i wiatru oraz dobrze izolujące akustycznie.
Materiał ogniochronny jest umieszczony w komorze środkowej w postaci przekładek, ale też często między profilami. Musi być niepalny, dlatego najczęściej są to masy na bazie cementu oraz różnego rodzaju płyty: gipsowe, gipsowo-kartonowe, silikatowo-cementowe lub zawierające glin. Profile, niezależnie od wkładek ogniochronnych, mogą też być wypełnione izolacją termiczną, najczęściej z poliamidu wzmocnionego włóknami szklanymi.
Pomiędzy szybami
W skrzydłach okien montuje się ogniochronne zespolenia szybowe. Są one zazwyczaj grubsze niż standardowe, stąd szerokość aluminiowych profili musi być większa. Szyby mają budowę warstwową. Składają się z tafli, pomiędzy którymi znajduje się niepalny żel. Sprawia on też, że szyba zewnętrzna – w odniesieniu do źródła ognia – nagrzewa się stosunkowo mało. Temperatura jej powierzchni nie przekracza 140° C, jedynie punktowo może wzrosnąć do 180° C. Powyżej określonej wartości temperatury i czasu kontaktu z ogniem, co ma odzwierciedlenie w klasach EI, żel pęcznieje i matowieje, a szkło pęka. Oczywiście po stronie ognia warunki są znacznie trudniejsze, a destrukcja szkła następuje
szybciej.
W szybach zespolonych, montowanych w oknach przeciwpożarowych, musi być uszczelnienie również odporne na ogień. Natomiast jedna z szyb może być wykonana ze szkła funkcyjnego, np. przeciwsłonecznego czy termoizolacyjnego. Także okucia są standardowe – obwiedniowe; w razie potrzeby mające podwyższoną odporność na włamanie. Jeśli więc chodzi o sposób otwierania, to skrzydła mogą być zarówno rozwierne, jak i rozwierno-uchylne. Otwierać można je do środka, ale i na zewnątrz. Szkło ogniochronne musi oczywiście spełniać założone wymagania niezależnie od tego, jak jest zrobione.
Technologie
Niemniej warto wiedzieć, że są dwie technologie jego wytwarzania. W pierwszej stosuje się żel twardy, a jego warstwa znajdująca się między taflami szkła jest gruba – ma ok. 5 cm. Pod wpływem wysokiej temperatury preparat nie tylko pęcznieje, traci przezroczystość, ale też twardnieje, tworząc zaporę dla temperatury oraz dymu.
W drugiej technologii żel jest tzw. miękki i stanowi rodzaj spoiwa łączącego warstwy folii PVB. Razem z kilkoma cienkimi taflami szkła powstaje laminat, którego grubość zależy m.in. od oczekiwanej odporności na ogień. Substancja ta nie jest odporna na wilgoć, promienie UV i wiele środków chemicznych. Podczas pożaru natomiast zawarta w niej woda nieco studzi powierzchnię szyby.
Wewnątrz szyby ogniochronnej zazwyczaj nie ma ramki dystansowej. W przypadku szkła laminowanego żelem o odporności ogniowej krawędzie szyby uszczelnia się taśmą ochronną. Natomiast właściwą odległość między dwiema taflami w szkle z grubą warstwą żelu zapewnia uszczelnienie z tiokolu lub butylu. Są jednak wyjątki. Dostępne jest bowiem także szkło ogniochronne, które – podobnie jak w standardowym zespoleniu – składa się z dwóch szyb, ramki dystansowej, klasycznego dwustopniowego uszczelnienia krawędzi oraz, dodatkowo, ogniochronnego żelu w przestrzeni międzyszybowej.
Ponadto powszechnie stosuje się zespolenia, w których druga szyba pełni inne funkcje. Takie same zresztą, jak w przypadku okien, od których nie jest wymagana odporność na temperaturę pożaru. Są to więc np. szyby termoizolacyjne albo przeciwsłoneczne; właściwie dowolne. Wówczas w przestrzeni między szkłem montuje się ramkę dystansową, oddzielającą szybę o odporności ogniowej od funkcyjnej. Natomiast ze względu na konieczność spełnienia przez okno określonych wymagań nie używa się ramek tzw. ciepłych. Aby uzyskać stabilność szyby pod działaniem ognia, do produkcji szyb zespolonych ze szkłem ognioodpornym używa się ramek dystansowych ze stali ocynkowanej lub aluminium.
Rama
Ze względu na odporność materiału na wysoką temperaturę, okna przeciwpożarowe mają ramy przede wszystkim metalowe. Nie znaczy to jednak, że nie ma oferty okien drewnianych. Jeśli jest taka wola inwestora i zapis w projekcie budynku, odporną na ogień stolarkę zobaczymy także lokalach mieszkalnych. Mogą to być zarówno okna rozwierane, jak i stałe oraz balkonowe o odporności w klasie np. EI 30 i EI 60. Produkowane są z drewna klejonego warstwowo, przy czym zarówno obróbka materiału, jak i powłoki są standardowe.
Okucia
W oknach są także zwykłe okucia, w tym klamki, oraz szyby – w tym ze szkłem funkcyjnym, Inne są natomiast uszczelki. Oczywiście rozwiązania są różne, ale np. na obwodzie zespolenia montuje się pęczniejące pod wpływem temperatury pożaru. Pomiędzy szybą a ramiakiem jest uszczelka ceramiczna. W oknach rozwieranych takie uszczelnienie znajduje się również w skrzydle (jedna lub dwie uszczelki) i ościeżnicy (jedna). Z przeglądu oferty systemodawców wynika, że pionowe okna przeciwpożarowe nie są tak poszukiwane jak drzwi o takich właściwościach. Choć oczywiście, są wykorzystywane. Pionowe okna ogniochronne muszą spełniać wymagania norm. Szczególnie ma tu zastosowanie, opublikowana w wersjach angielskiej i niemieckiej, norma PN-EN 16034:2014-11 Drzwi, bramy i otwieralne okna. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Obejmuje ona m.in. okna otwierane nie tylko ręcznie, ale też wyposażone w napędy.
Artykuł pochodzi z miesięcznika Forum Branżowe 05/2018